De zeldzame achternaam ‘Hengstmengel’ is een Zeeuwse adaptatie van de Duitse naam ‘Ensminger’, die vanaf de zestiende eeuw door de de toenmalige Duitstalige bewoners van het Moselle- en Bas-Rhin-gebied (Elzas-Lotharingen) gevoerd werd. Ensminger is een herkomstnaam die verwijst naar de plaats Ensmingen (Insming) in Moselle. Verrassend genoeg gaat Hengstmengel qua betekenis dus terug op ‘uit Ensmingen’. De aanvankelijke veronderstelling dat Hengstmengel een beroepsnaam voor een hengsten- of paardenkoopman is, is dus onjuist.
Verspreiding
Stamvader Anthoni Ensminger (vermoedelijk een voormalig huursoldaat) vestigde zich na omzwervingen in Gelderland rond 1750 in Schakerloo, op het eiland Tholen. Later verhuisde hij naar de stad Tholen. Zijn nakomelingen verspreidden zich over verschillende plaatsen. Anthoni’s oudste zoon Pieter vestigde zich in Sint Maartensdijk en werd stamvader van de familie ‘Hengstmengel’, zijn tweede zoon Johannes in Sint Philipsland en werd stamvader van de familie ‘Ensmenger’. Diverse nakomelingen van Pieter trokken rond 1900 naar Rotterdam.
Stamboom
stamboom Ensminger – Hengstmengel – Hengstmangers
Documenten
1772 – transport Pieter Hengstmengel (transcr.)
1780 – transport Anthoni Enßminger (1, 2, transc. bestand ‘details’)
1788 – testament Anthoni Enßminger (1, 2, transcr.)
1792 – staat en inventarisatie na overlijden (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, transcr.)
De originele documenten zijn afkomstig uit het Gemeentearchief Tholen (www.archieftholen.nl)
Naamvarianten
Ansminger, Engsmengel, Engsmenger, Engsmingel, Engstmengel, Engstmenger, Enksmengel, Ensmeijer, Ensmengel, Ensmenger, Ensminer, Ensminger, Enßminger, Hansmeijer, Henmenger, Hensmans, Hensmeijnger, Hensmenger, Hengemengel, Hengesmengel, Hengmengel, Hengsmeer, Hengsmeijer, Hengsmengel, Hengsmenger, Hengsmeijer, Hensmeijnger, Hengsmijer, Hengstmangers, Hengstmeijer, Hengstmeijr, Hengstmengel, Hengstmenger, Hengstmingel, Hengtsmeijr, Hengtsminger, Henmengel, Henstmengel, Henstmenger, Hynsminger, Insminger, Ingsmengel
Literatuur
- Raymond Martin Bell, Ensminger of Alsace and Pennsylvania (2016 editie, met toevoegingen van Brendan R. Wehrung, John K. Entsminger & Dale E. Ensminger)
- Jan Hengstmengel, ‘Hengstmengel, Hengstmangers en Ensmenger. Oorsprong, geschiedenis en betekenis’, Gens Nostra 71/11 (2016), pp. 428-440
Joost Hengstmengel 
De naam Hengstmengel komt mijn stamboom binnen via Catalina Hengstmengel, getrouwd met Jacobus Moerland. Via Moerland naar Luijcks, de Bruijn, Doms en naar Van Gorp.
Is er nog iets bekend van de familie van Anthoni Ensminger?
Bij mij niet meer dan wat in het onder literatuur genoemde artikel van Jan Hengstmengel vermeld is.